Trái bần (quả bần hay bần) là quả của cây bần thường mọc ở các vùng ngập mặn, ven sông hoặc vùng đất bùn, đặc biệt phổ biến ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Quả bần có hình tròn, khi chín có màu vàng xanh hoặc hơi nâu, kích thước tương đối nhỏ, thường có vị chua.
CÔNG DỤNG CỦA TRÁI BẦN
- Trong ẩm thực:
. Nấu Canh: Trái bần thường được sử dụng trong món canh chua, một món ăn phổ biến ở miền Tây Nam Bộ. Vị chua từ trái bần tạo nên hương vị đặc trưng, giúp món canh thêm phần hấp dẫn.
. Nước Chấm: Trái bần chín có thể được giã nhuyễn, pha chế cùng gia vị khác để tạo thành loại nước chấm có vị chua thanh, ngon miệng.
. Làm Mắm: Trái bần được chế biến thành mắm bần, một loại mắm có hương vị đặc biệt, được dùng để ăn kèm với các món ăn khác.
- Trong Y học:
. Trị Đau Bụng, Tiêu Chảy: Theo y học cổ truyền, trái bần có tính chất chống viêm, có thể được sử dụng để làm giảm các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy.
. Chống Viêm: Trái bần còn có tác dụng giảm viêm nhiễm, giúp làm dịu các vết thương hoặc vùng da bị tổn thương.
. Giúp Tiêu Hóa: Nhờ vào hàm lượng chất xơ, chất chống oxy hóa, trái bần có thể hỗ trợ hệ tiêu hóa, giúp làm sạch ruột.
Trái bần hoàn toàn có thể ăn được, thường được sử dụng trong ẩm thực, có thể nấu canh, làm nước chấm, làm mắm hoặc ăn sống chấm với muối ớt hoặc gia vị để thêm phần ngon miệng.
Thành phần dinh dưỡng của trái bần
. Vitamin C: Trái bần chứa nhiều vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa, cải thiện sức khỏe da.
. Chất xơ: Hàm lượng chất xơ cao trong trái bần giúp cải thiện hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, hỗ trợ kiểm soát cân nặng.
. Khoáng chất: Trái bần chứa một số khoáng chất như canxi, kali, magiê, cần thiết cho sức khỏe xương, duy trì cân bằng điện giải, chức năng cơ bắp.
. Chất chống oxy hóa: Trái bần chứa các chất chống oxy hóa như flavonoid, polyphenol, giúp bảo vệ cơ thể khỏi sự tác động của các gốc tự do, giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
. Axit hữu cơ: Như axit citric, axit malic, giúp tạo nên vị chua đặc trưng của trái bần, hỗ trợ tiêu hóa.
. Protein, Lipid: Mặc dù không phải là nguồn chính cung cấp protein, lipid, trái bần vẫn có một lượng nhỏ các chất này, đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc, chức năng của các tế bào trong cơ thể.
. Hydrat Carbon: Trái bần cung cấp một lượng nhỏ hydrat carbon, cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Canh chua trái bần là đặc sản vùng đông bằng sông nước miền Tây,. Với vị chua đặc trưng từ trái bần, kết hợp cùng các nguyên liệu khác, món canh chua này không chỉ mang hương vị độc đáo mà còn rất ngon miệng.
Nguyên liệu
. 500g trái bần chín, rửa sạch, thái lát
. 500g cá (như cá lóc, cá tra, cá chép...), rửa sạch, cắt miếng vừa ăn
. 1 bó rau muống, rửa sạch, cắt khúc khoảng 5cm
. 3-4 quả cà chua, rửa sạch, thái múi
. 2-3 tép tỏi, bóc vỏ, băm nhỏ
1 củ hành tím, bóc vỏ, thái lát mỏng
. 2 thìa canh nước mắm
1 thìa canh đường
. 1 thìa cà phê muối
. Khoảng 1 lít nước lọc
Cách thực hiện
. Cho 1,5 lít nước vào nồi, đun sôi.
. Khi nước sôi, cho tỏi, hành tím vào, đảo đều khoảng 1 phút cho thơm.
. Thêm trái bần vào nồi, nấu khoảng 5 phút cho trái bần mềm.
. Cho cá, cà chua, rau muống vào nồi. Nêm nếm với nước mắm, đường, muối. Nấu thêm khoảng 5-7 phút cho cá chín.
. Nếm lại gia vị, điều chỉnh cho vừa ăn.
. Múc canh ra tô, thưởng thức nóng hổi cùng cơm trắng.
* Mẹo nhỏ:
. Chọn trái bần chín vừa, không quá già hoặc quá non để đảm bảo vị chua vừa phải.
. Có thể thêm một chút dấm gạo hoặc chanh tươi để tăng thêm vị chua.
. Nếu thích vị cay, có thể cho thêm ớt tươi hoặc ớt bột vào canh.
Món canh chua trái bần là một trong những đặc sản. Với vị chua đặc trưng từ trái bần, kết hợp cùng các nguyên liệu khác như cá, rau củ, món ăn này không chỉ mang hương vị đậm đà mà còn rất bổ dưỡng. Trái bần, mặc dù không phải là loại trái cây phổ biến, nhưng là một nguyên liệu quý giáViệc sử dụng trái bần trong món canh chua không chỉ mang lại hương vị đặc trưng mà còn góp phần tăng giá trị dinh dưỡng của món ăn. Với hướng dẫn chi tiết về cách chọn nguyên liệu, các bước chế biến, bạn đã có thể tự tay nấu một món canh chua trái bần thơm ngon, dễ ăn, đầy dinh dưỡng ngay tại nhà. Đây không chỉ là một món ăn mà còn là cách để bạn khám phá, trân trọng những giá trị ẩm thực độc đáo quê nhà.
Canh chua trái bần không khó nấu, chỉ cần chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và tuân theo các bước cơ bản như chọn cá tươi, nấu nước dùng với trái bần để lấy vị chua tự nhiên, thêm gia vị và rau. Đặc biệt, canh cần được nấu kỹ để trái bần mềm và tiết ra vị chua dịu.
Các loại cá có thịt trắng, ít tanh như cá lóc, cá basa, cá tra, cá bông lau, cá rô, cá diêu hồng đều rất phù hợp để nấu canh chua trái bần. Những loại cá này có thịt dai và ngọt, kết hợp với vị chua của trái bần tạo ra hương vị hài hòa.
Các loại rau thường được dùng trong canh chua trái bần bao gồm: bạc hà (dọc mùng), giá đỗ, rau nhút, bông súng, rau muống, cà chua và đậu bắp. Những loại rau này giúp tăng cường hương vị và làm cho món ăn thêm đa dạng.
Canh chua trái bần thường được ưa chuộng vào mùa hè vì tính mát, giải nhiệt của món canh chua giúp cân bằng cơ thể. Tuy nhiên, đây là món ăn có thể thưởng thức quanh năm, nhất là khi trái bần vào mùa từ khoảng tháng 6 đến tháng 11.
Món này thường ăn kèm với cơm trắng, hoặc bún tươi. Bạn cũng có thể dùng với nước mắm ớt để tăng hương vị, hoặc ăn kèm với rau sống để làm mát và thêm phần phong phú cho bữa ăn.
Trẻ em có thể ăn canh chua trái bần nếu được nấu với độ chua nhẹ. Tuy nhiên, cần chú ý đến độ chua của trái bần để không làm ảnh hưởng đến dạ dày của trẻ. Nếu cần, có thể giảm lượng bần và thêm nước để canh không quá chua.
Thông thường, hạt bần không cần phải bỏ đi. Sau khi nấu, bạn có thể dầm trái bần để lấy nước chua rồi vớt phần vỏ và hạt ra trước khi ăn, tránh việc ăn phải hạt gây khó chịu.
Trái bần có vị chua đặc trưng, hơi thanh và dịu hơn so với vị chua của me hoặc chanh. Me và chanh thường có vị chua gắt hơn, trong khi bần tạo ra hương vị tự nhiên và đặc sắc hơn, đặc biệt trong ẩm thực miền Tây Việt Nam.